Ne Az Ne Çok: Yeterli ve Dengeli
04-03-2024
17:29
Sağlıklı beslenmeye ilgi duyuyorsanız şu kavramla mutlaka karşılaşmışsınızdır: yeterli ve dengeli beslenme. Peki bu iki kelime bize ne anlatır?
İlk olarak beslenme kavramından başlayalım. Beslenme dediğimiz zaman birçok kişinin aklına karın doyurmak gelir. Çok da yanlış sayılmaz aslında. Kısaca beslenme, yiyeceklerin vücuda alınması olarak tanımlanır. En temel ihtiyaçlarımızdan biridir. Ayrıca beslenme şeklimiz bizim yaşam kalitemizi belirler. Sürekli olarak Fast Food beslenen biri ile Akdeniz tipi beslenen birinin yaşam kalitesi aynı değildir. Bu demek değildir ki herkes Akdeniz tipi beslensin. Beslenme bireye özeldir ve bu durumu birçok faktör etkiler. Önemli olan herkesin kendine, vücuduna iyi geleni bulmasıdır. Ya kendimize iyi geleni bulmak istiyor fakat nerden başlayacağımızı bilmiyorsak? Sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturmaya başlamak için önce ‘yeterli ve dengeli beslenme’ kavramının ne olduğunu anlamak ve bunu benimseyebilmek gerekir. O zaman haydi asıl konumuza geçelim.
Yeterli ve Dengeli Beslenme Nedir?
Her birey bazı besin öğelerine ve belirli miktarda kaloriye ihtiyaç duyar. Besin öğesi dediğimiz kavram tükettiğimiz gıdalar da bulunan bileşenlerdir. Bu bileşenler temel olarak 6 gruba ayrılmıştır. Bunlar; karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler, mineraller ve su.
Her bir besin grubunun vücudumuz için önemi ayrıdır. Kimi enerji verir kimi vücudun büyümesi ve gelişmesinde rol oynar. Bu besin öğelerinin hepsi tek bir gıda da bulunmaz. Mesela et protein yönünden zenginken tahıllar karbonhidrat yönünden zengindir. Besin öğelerinin hepsinden faydalanabilmek için beslenme düzenimizde gıda çeşitliliğini arttırmamız gerekir. Arttırmalıyız ki tüm besin öğelerinden faydalanabilelim. İşte ‘dengeli’ kavramı tam olarak bunu kastediyor. Her bir besin öğesini günlük beslenme düzenimizde ‘dengeli’ bir şekilde dağıtabilmeliyiz.
‘Yeterli’ kelimesi zaten anlam olarak karşılığını buluyor. Miktarı ifade eder, yani vücudumuzun ihtiyacı ne kadarsa o kadar tüketmeliyiz. Ne az ne çok!
Beslenmemizde Denge Sağlamak İçin Neler Yapabiliriz?
Beslenme düzenimizde bir şeyleri değiştirmeye çalışıyor ve daha iyiye doğru yol almak istiyorsak yeterli ve dengeli beslenmeyi yaşam şekli haline getirmeliyiz. Bunu bir zorunluluk olarak gördükçe gözümüzde büyütmeye başlarız. Ve insan olduğumuzu kaçamaklarımızın da olabileceğini unutmayalım. Önemli olan sonraki öğünlerde ya da günlerde dengeleyebilmektir. Denge sağlamak adına neler yapabileceğimize dair birkaç ipucuna göz atalım.
- Meyve ve sebzeler en önemli vitamin ve mineral kaynaklarımızdır. Sebze tüketiminde sadece yeşil yapraklı sebzelere odaklanmak yerine kırmızı, turuncu, nişastalı sebzeler gibi farklı türde sebzelere tabaklarınızda yer açabilirsiniz. Rengarenk bir tabak görüntü olarak da harika olmaz mı? Meyveleri ise meyve suyu şeklinde tüketmek yerine meyvenin kendisini tüketebilirsiniz. Unutmayın meyvede her zaman lif oranı daha fazladır. Ayrıca meyve suyu kan şekerinizi hızlı bir şekilde arttırır.
- Karbonhidrat kaynaklarınızı gözden geçirebilirsiniz. Basit karbonhidratları (şeker, reçel, pastalar, vb.) mı yoksa kompleks karbonhidratları (tahıllar, kuru baklagiller, vb.) mı tercih ediyorsunuz? Günümüzde beslenme, diyet gibi şeyler konuşulurken karbonhidratlar çok fazla suçlanmaktadır. Aslında karbonhidratlar bizim enerji kaynağımızdır. Önemli olan hangi karbonhidrat türünü seçtiğimizdir. Mesela tahılları tüketirken rafine edilmiş tahıllar yerine tam tahıl olanları tercih edebilirsiniz.
- Protein kaynaklarınızı güçlendirebilirsiniz. Proteinler, tokluk hissi sağlar. Hayvansal kaynaklı protein içeren gıdaları tüketmiyorsanız bunun yerine bitkisel kaynaklı protein içeren gıdaları tercih edebilirsiniz.
- Yağ kaynaklarınızı doymuş yağ içeriği (tereyağı, kuyruk yağı vb.) yüksek olan yağlar yerine sağlıklı yağlar (zeytinyağı, vb.) ile değiştirebilirsiniz. Ayrıca sağlıklı yağ içeriği yüksek olan kuruyemişleri de ara öğün olarak tercih edebilirsiniz.
- Son olarak da gün içerisinde içtiğiniz su miktarını gözden geçirebilirsiniz. Yaşınıza, kilonuza ya da herhangi bir özel durumunuz varsa ona göre ne kadar su tüketmeniz gerektiğini öğrenin.
Sonuç olarak bu konuda daha birçok şey sıralayabiliriz. Fakat şunu yapın, bunu yiyin, şundan kesinlikle uzak durun demek çok doğru bir yaklaşım olmaz. Tekrar hatırlatalım beslenme kişiye özgüdür. Yaşam koşullarınıza, yaşınıza, hastalık durumunuza vb. gibi birçok konuda değişkenlik gösterir. Bu yüzden bu gibi konularda diyetisyen yardımı alarak size en uygun olan beslenme düzenini belirleyebilirsiniz.
Unutma, iyi beslenmenin her zaman bir yolu vardır! Yeter ki iste!